Ο Ρώσος πολιτικός επιστήμονας και ιστορικός Σεργκέι Καραγκάνοφ υπηρετεί εδώ και δεκαετίες ως σύμβουλος της πολιτικής ελίτ της Ρωσίας και συμμετέχει σε επιδραστικά όργανα εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής. Το περιοδικό Multipolar μίλησε μαζί του για τον κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου, τη γνώμη του για τους Ευρωπαίους ηγέτες, καθώς και για τις προτάσεις του σχετικά με την απομάκρυνση της Ρωσίας από τη Δύση και την ισχυρότερη στροφή προς τη Σιβηρία. Οι δηλώσεις του Καραγκάνοφ είναι σαφώς πολεμοχαρείς και ριζοσπαστικές, σύμφωνα όμως με τον ίδιο συμμερίζεται τις απόψεις του το 95 τοις εκατό της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας της Ρωσίας. Το Multipolar δημοσιεύει τη συνέντευξη, προκειμένου να καταστήσει δημόσια γνωστό τον τρόπο σκέψης αυτής της σημαντικής δημόσιας προσωπικότητας και της αντίστοιχης πτέρυγας της ρωσικής ελίτ, η οποία θεωρεί τη στάση του Βλαντίμιρ Πούτιν απέναντι στη Δύση υπερβολικά μετριοπαθή. Οι δηλώσεις του Καραγκάνοφ καταδεικνύουν, επιπλέον, κάτω από ποια εσωτερική πολιτική πίεση βρίσκεται ο Πούτιν και τι είδους φορείς αποφάσεων θα μπορούσαν, κάποια στιγμή, να τον διαδεχθούν στη Μόσχα. Τη συζήτηση διεξήγαγε η Εύα Πέλι στις 30 Οκτωβρίου στη Μόσχα.

Εύα Πέλι, 14 Νοεμβρίου 2025

Multipolar: Σεργκέι Αλεξάντροβιτς, πόσο υψηλό εκτιμάτε τον τωρινό κίνδυνο ενός πυρηνικού πολέμου και ποιους παράγοντες – στρατιωτικούς, πολιτικούς, ψυχολογικούς – θεωρείτε ως τις βασικές αιτίες γι’ αυτόν;

Καραγκάνοφ: Ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου είναι μεγάλος και αυξάνεται συνεχώς. Πιθανότατα είναι τόσο υψηλός όσο στα τέλη της δεκαετίας του 1950 – με εξαίρεση την κρίση της Καραϊβικής, όπως αποκαλούμε εμείς την κρίση της Κούβας, όταν βρεθήκαμε ένα βήμα πριν την άβυσσο. Γιατί; Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτή την κλιμάκωση. Πρώτον, η αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων: η ταχύτερη μεταβολή της ισορροπίας δυνάμεων στην ιστορία της ανθρωπότητας, κατά την οποία νέες δυνάμεις αναδύονται και οι παλαιές περιέρχονται σε μειονεκτική θέση. Δεύτερον, η απώλεια της θεμελιώδους κατανόησης: η απώλεια της κατανόησης του τι είναι «καλό» και τι «κακό» στις διεθνείς σχέσεις, καθώς και η έλλειψη ηθικού θεμελίου για τη δράση. Τρίτον, η αντεπίθεση της Δύσης: η απελπισμένη αντεπίθεση της Δύσης, η οποία χάνει την 500χρονη κυριαρχία της, που της επέτρεψε να πλουτίσει σε βάρος του υπόλοιπου κόσμου. Τέταρτον, η υποβάθμιση της ελίτ: η τεράστια διανοητική και ηθική παρακμή της ελίτ, ιδίως στη Δύση. Γι’ αυτόν τον λόγο ανησυχώ πάρα πολύ.

Multipolar: Ζητάτε την αποκατάσταση του φόβου απέναντι στα πυρηνικά όπλα. Πώς ορίζετε στην πράξη έναν «περιορισμένο στόχο» στην Ευρώπη, εναντίον του οποίου, κατά τη γνώμη σας, θα ήταν δικαιολογημένο ένα πλήγμα, χωρίς να προκληθεί όμως πυρηνική αντίδραση από το ΝΑΤΟ;

Καραγκάνοφ: Πρέπει να υπερβούμε τον στρατηγικό παρασιτισμό που διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια και κατέλαβε πρωτίστως τον ευρωπαϊκό πληθυσμό. Αυτός έχει χάσει τον φόβο του πολέμου, ιδίως ενός πυρηνικού πολέμου. Παραδόξως, ακριβώς αυτός ο φόβος διετέλεσε τα τελευταία 70 χρόνια σταθεροποιητικός παράγοντας. Η Ευρώπη, η οποία ιστορικά διετέλεσε πηγή μεγάλων συγκρούσεων, ρατσισμού και αποικιοκρατίας, μπόρεσε, χάρη στη διπολική σταθερότητα μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, να ξεχάσει προσωρινά την ευθύνη και την ενοχή της απέναντι στον κόσμο. Τώρα, που η μεγαλύτερη απειλή πηγάζει από την Ευρώπη, πρέπει να θυμηθούμε ότι η Ευρώπη ιστορικά συμμετείχε σε μεγάλους πολέμους. Δεν είναι απαραίτητη η άμεση χρήση βίας· χρειάζεται η αποκατάσταση του φόβου απέναντι στον πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της αναζωπύρωσης του φόβου για έναν πυρηνικό πόλεμο. Αυτό αποτελεί καίριο στοιχείο για να επανέλθει η Ευρώπη στη γεωπολιτική της ευθύνη.

Ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δίπλα στον Σεργκέι Καραγκάνοφ, Μάιος 2024 | Εικόνα: picture alliance/dpa/TASS / Vladimir Gerdo

Multipolar: Ο Αμερικανός φυσικός Θήοντορ Πόστολ προειδοποιεί, βασιζόμενος σε ιστορικά προηγούμενα, όπως τα νατοϊκά γυμνάσια Able Archer 83, ότι κάθε – έστω και αρχικά περιορισμένη – χρήση πυρηνικών όπλων θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μια ανεξέλεγκτη πυρηνική κλιμάκωση. Πώς εκτιμάτε τον κίνδυνο, ένα εκούσιο περιορισμένο ρωσικό πυρηνικό πλήγμα να ξεφύγει από τον έλεγχο;

Καραγκάνοφ: Η χρήση πυρηνικών όπλων είναι ένα βαρύ ηθικό αμάρτημα. Ο μύθος της ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης, στη διαμόρφωση του οποίου συνέβαλα εν μέρει κι εγώ ο ίδιος, προκειμένου να αποτρέπονται οι πόλεμοι, είναι απλώς ένας θρύλος. Ένας πυρηνικός πόλεμος μπορεί να κερδηθεί, αλλά ο Θεός να φυλάξει μην αρχίσει ποτέ! Αν είναι απολύτως αναγκαίο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το πυρηνικό οπλοστάσιο, αλλά πέρα από τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης, η ίδια η χρήση πυρηνικών όπλων αποτελεί σοβαρό ηθικό παράπτωμα, και εγώ ειλικρινά εύχομαι να μη χρησιμοποιηθούν ποτέ.

Multipolar: Οι πρόσφατες θέσεις σας ερμηνεύτηκαν στη Δύση πρωτίστως ως άμεση πυρηνική απειλή και όχι ως στρατηγικό σήμα για επιβεβλημένη αποκλιμάκωση ή διάλογο. Με δεδομένη την επακόλουθη άρνηση επικοινωνίας εκ μέρους των σημερινών δυτικών κυβερνώντων: ποια συγκεκριμένα βήματα και μέτρα θεωρείτε αναγκαία ώστε να ξεπεραστεί το χάσμα ανάμεσα στην επιδιωκόμενη από εσάς «κάθαρση» της Δύσης και την πραγματική πολιτική αντίδραση των «κλειστών θυρών»; Τι ακριβώς θα έπρεπε να αποδείξει την πειστικότητα και αποτελεσματικότητα του στρατηγικού σας εγχειρήματος;

Καραγκάνοφ: Αντιμετωπίζουμε, ιδίως στην Ευρώπη, απολύτως παράφρονες. Η ευρωπαϊκή ελίτ, μέσα στους κύκλους της οποίας μεγάλωσα και η οποία πλέον ανήκει στο παρελθόν, έχει εκφυλιστεί. Όσο μπορώ να διακρίνω, σε μια σειρά χωρών κυβερνούν άνθρωποι με «εγκεφάλους ύαινας», που δεν έχουν καμία επίγνωση των συνεπειών των πράξεών τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, ένας διάλογος μαζί τους είναι ανώφελος. Ένα μόνο πρέπει να φοβούνται – τον σωματικό πόνο. Με τους Αμερικανούς, ωστόσο, μπορούμε να διαπραγματευτούμε· αυτοί έχουν διατηρήσει σε μεγάλο βαθμό την ανθρώπινη δυναμική τους και την κατανόηση του τι σημαίνει πραγματικά πόλεμος. Ελπίζω, ωστόσο, ότι και στην Ευρώπη υπάρχουν ακόμη τέτοιοι λογικοί άνθρωποι. Απλώς δεν τους βλέπω πια.

Multipolar: Ποιες συγκεκριμένες πολιτικές, επιστημονικές, στρατιωτικές ή πολιτικές-κοινωνικές ομάδες στη Δύση – πέρα από τους σημερινούς κυβερνώντες – θα ξεχωρίζατε ως εκείνες που θα μπορούσαν πράγματι να εκλάβουν τις απειλές σας ως την ύστατη ώθηση προς τον αναγκαίο διάλογο, προκειμένου να αποφευχθεί μια παγκόσμια καταστροφή και να αναδιαμορφωθεί η αρχιτεκτονική της ασφάλειας; Ποιοι θα ήταν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν ενεργά σ’ αυτή τη διαδικασία;

Καραγκάνοφ: Αυτό το ερώτημα δεν απευθύνεται σε μένα, αλλά σε εσάς. Εσείς προέρχεστε από τη Δύση, εγώ βρίσκομαι εδώ, στη Μόσχα. Η Δύση έχει αποκοπεί από εμάς. Ιδίως η Ευρώπη, προκειμένου να προετοιμάσει τον πληθυσμό της για τον πόλεμο. Αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουμε κανάλια συνεργασίας με τη Δύση, πέρα από τα επίσημα σε ανώτατο επίπεδο. Η Δύση αποκόπηκε μόνη της από εμάς. Γι’ αυτό και είμαστε αναγκασμένοι να διαπραγματευόμαστε μαζί της μόνο από θέση ισχύος. Παρ’ όλα αυτά, φυσικά θα θέλαμε να υπάρχουν εκεί ακόμη λογικοί άνθρωποι, με τους οποίους να είναι δυνατός ένας εποικοδομητικός διάλογος.

Ο Καραγκάνοφ σε συνομιλία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, Ιούνιος 2024 | Εικόνα: picture alliance/dpa/TASS / Alexander Kazakov

Multipolar: Πολλοί παρατηρητές θεωρούν ότι οι δυτικές κυρώσεις και η στρατιωτική βοήθεια δημιουργούν μια δυναμική κλιμάκωσης, που φέρνει τη Ρωσία σε κατάσταση εξαναγκασμού. Η Μόσχα βρίσκεται λοιπόν μπροστά στην επιλογή: είτε να αποδείξει την αποτελεσματική αποτρεπτική της ικανότητα είτε να διακινδυνεύσει να εξαντληθεί βραδαίως. Πώς βλέπετε αυτό το στρατηγικό δίλημμα;

Καραγκάνοφ: Το δίλημμα αυτό υπάρχει. Κριτικάρω την ηγεσία μας για την αναποφασιστικότητά της, αλλά νομίζω ότι τα λόγια μου θα εισακουστούν. Κατά τη γνώμη μου, όταν διεξάγεται εναντίον μας ένας οικονομικός πόλεμος, πρέπει να απαντήσουμε με στρατιωτικά μέσα. Πρόκειται για πόλεμο. Γι’ αυτό στις κυρώσεις πρέπει να απαντούμε με στρατιωτικά πλήγματα. Το μέγεθος και ο χαρακτήρας αυτών των αντιποίνων πρέπει κάθε φορά να σταθμίζονται πολύ προσεκτικά. Η δέσμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων δισεκατομμυρίων δεν είναι τίποτε άλλο παρά αρπαγή και ληστρική συμπεριφορά. Γι’ αυτό πρέπει μέχρι και ένα εκατομμύριο άνθρωποι στην Ευρώπη να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους. Διαφορετικά, θα δεχθούν εξοντωτικά πλήγματα. Θεωρώ αυτό το βήμα σωστό και αναπόφευκτο, όσο κι αν ειλικρινά ελπίζω να μη φτάσουμε εκεί. Έχω πλήρη συνείδηση ότι ένα τέτοιο σενάριο αποτελεί μεγάλο αμάρτημα, συνδεδεμένο με τον θάνατο αναρίθμητων αθώων ανθρώπων, και εύχομαι να μείνει μόνο ως προειδοποίηση. Πρέπει να θέσουμε στη Δύση ένα σκληρό τελεσίγραφο και να απαιτήσουμε τα εξής: Πρώτον: την άμεση παύση κάθε στρατιωτικής στήριξης στη σύγκρουση στην Ουκρανία. Δεύτερον: την πλήρη και άνευ όρων επιστροφή των κυρίαρχων κεφαλαίων μας.

Multipolar: Η Ε.Ε. υιοθέτησε το 19ο πακέτο κυρώσεων και ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε νέες αμερικανικές κυρώσεις εναντίον ρωσικών εταιρειών όπως η Rosneft και η Lukoil. Σύμφωνα με τον Σέιμουρ Χερς, Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η ρωσική οικονομία έχει ήδη αποδυναμωθεί σοβαρά και μπορεί οριστικά να «γονατίσει». Πώς εκτιμάται στη Μόσχα η αποτελεσματικότητα αυτών των πρόσφατων κυρώσεων;

Καραγκάνοφ: Η ρωσική οικονομία δεν μπορεί να γονατίσει. Ζούμε πολύ καλά. Το γνωρίζετε και η ίδια, καθώς βρίσκεστε στη Μόσχα, μία από τις ομορφότερες πόλεις του κόσμου. Μόλις γύρισα από τη Σιβηρία. Εκεί είναι τόσο όμορφα. Σε τέτοιες, όμως, απόπειρες εκβιασμού οφείλουμε επιτέλους να απαντήσουμε με στρατιωτικά μέσα. Καίριο στοιχείο της απάντησής μας πρέπει να είναι η έννοια της ασυμμετρίας. Η ευαλωτότητα περιουσιακών στοιχείων των ΗΠΑ στο εξωτερικό είναι πολλαπλάσια από τη δική μας. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι για άμεσες, σκληρές συνομιλίες, οι οποίες, ως αντίδραση στις κυρώσεις, θα εισέλθουν σε φάση καταστροφής του συσσωρευμένου κεφαλαίου του αντιπάλου.

Multipolar: Στη ρωσική κοινωνία φαίνεται να υπάρχουν φωνές που προσδοκούν από τη Μόσχα πιο σκληρή αντίδραση στην πολιτική της Δύσης. Πώς το κρίνετε αυτό και πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια τέτοια αντίδραση, ώστε να μην επεκταθεί ο πόλεμος πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας;

Καραγκάνοφ: Ό,τι πριν από λίγα χρόνια φαινόταν ακόμη ριζοσπαστικό – η αναγκαιότητα προληπτικών πληγμάτων ή ακόμη και πυρηνικών αντιποίνων – αποτελεί σήμερα την επικρατούσα άποψη. Οι παλαιότερες δηλώσεις μου, που προκάλεσαν δυσφορία, αντανακλούν τώρα μια ευρεία συναίνεση: κατά την εκτίμησή μου, έως και το 90 τοις εκατό του πληθυσμού και το 95 τοις εκατό της στρατιωτικοπολιτικής ελίτ συμμερίζονται αυτή τη θέση. Δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω: η χρήση πυρηνικών όπλων παραμένει μια εξαιρετικά σοβαρή ηθική απόφαση και ένα μεγάλο αμάρτημα προς τους αθώους. Αν όμως προκύψει μια έσχατη κατάσταση ανάγκης, ο στόχος ενός τέτοιου βήματος είναι να συνετίσει τους παράφρονες και να αναγκάσει τον εχθρό να σταματήσει την κλιμάκωση. Είμαι, λοιπόν, πεπεισμένος ότι η ρωσική κοινωνία, σε περίπτωση πραγματικής αναγκαιότητας, θα στηρίξει πλήρως και χωρίς επιφυλάξεις τέτοιες στρατηγικές αποφάσεις. Επιπλέον, έρχομαι καθημερινά αντιμέτωπος με την κριτική πολιτών. Μου προσάπτουν έλλειψη επιμονής και συνέπειας: παρά τη δημόσια δήλωσή μου ότι είναι αναγκαία η χρήση του πυρηνικού οπλοστασίου, δεν έχω, υποτίθεται, καταφέρει να πείσω την ηγεσία να το ενεργοποιήσει. Θέλω να τονίσω: δεν θέλω η ηγεσία μας να το χρησιμοποιήσει.

Multipolar: Πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί μια πανευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας μετά το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, η οποία να ενσωματώνει τα ρωσικά συμφέροντα ασφάλειας και έτσι να αποκλείει μελλοντικές στρατιωτικές αντιπαραθέσεις;

Καραγκάνοφ: Θεωρώ δεδομένο ότι δεν θα υπάρξει ξανά ευρωπαϊκή τάξη ασφάλειας. Αν ανακύψει καν η ανάγκη για μια τέτοια δομή – κάτι που αμφιβάλλω – θα πρέπει να έχει έναν κοινό, ευρασιατικό χαρακτήρα. Όσον αφορά τον στενό ευρωπαϊκό ορίζοντα, θεωρώ απολύτως αναγκαίο να εγκαθιδρυθεί για τα εναπομείναντα εδάφη της Ουκρανίας μια πλήρως αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, ιδανικά με ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Η στρατιωτική δραστηριότητα στις παραμεθόριες περιοχές της Ρωσίας πρέπει να μειωθεί και είναι αναγκαία η αμοιβαία αποκλιμάκωση. Σε ό,τι αφορά τους Φινλανδούς γείτονές μας: προς το συμφέρον μας είναι, σε περίπτωση πολέμου, να εξαλειφθούν. Θα ήταν, επομένως, σοφό εκ μέρους τους να μειώσουν δραστικά την στρατιωτική τους παρουσία στο έδαφός τους. Ίσως κάποια στιγμή καταλήξουμε σε κάποια συμφωνία, αλλά το ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας έχει πάψει να υπάρχει. «Πέθανε» μαζί με την Ευρώπη. Η Ευρώπη βρίσκεται σε παρακμή και εμείς δεν έχουμε πλέον καμία ανάγκη από μια ευρωπαϊκή δομή ασφάλειας. Οι σκέψεις μας κινούνται μέσα στο πλαίσιο μιας ευρασιατικής τάξης. Η Ευρώπη είναι απλώς μια δυσάρεστη, δυτική προέκταση της Ευρασίας.

Multipolar: Πώς ακριβώς φαντάζεστε την ένταξη της Ευρώπης στο σχεδιαζόμενο ευρασιατικό σύστημα ασφάλειας και τάξης;

Καραγκάνοφ: Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να ενταχθούν στο νέο ρωσικό σύστημα συνεργασίας και ασφάλειας. Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι, αφού ξεπεραστεί η τωρινή δύσκολη φάση, το μεγαλύτερο μέρος των χωρών της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης θα προσχωρήσει στην κοινή ευρασιατική αρχιτεκτονική ασφάλειας. Δεν είμαι βέβαιος αν η Γερμανία και οι χώρες της Βορειοδυτικής Ευρώπης θα μπορέσουν ποτέ να προσχωρήσουν. Αν και, γιατί όχι; Ίσως κάποτε αλλάξουν γνώμη.

Πριν από 20 χρόνια: Ο Πούτιν και ο Καραγκάνοφ, τότε Πρόεδρος του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής, τον Σεπτέμβριο του 2005 | Εικόνα: picture-alliance/ dpa/dpaweb / Sergei_Zhukov

Multipolar: Στη Δύση λέγεται ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι διατεθειμένος για διαπραγματεύσεις και γι’ αυτό πρέπει να ασκηθεί πίεση με τη μορφή κυρώσεων και αποστολής όπλων. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ωστόσο, έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι είναι έτοιμος για διαπραγματεύσεις. Πώς κρίνετε αυτή την αντίφαση;

Καραγκάνοφ: Οι δημιουργικές δυνατότητές μας για συνεργασία με τη Δύση έχουν εξαντληθεί πλήρως. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν έκανε τα πάντα για να διατηρήσει τον διάλογο. Τώρα ο μόνος μας στόχος είναι να αφυπνίσουμε εκ νέου στους δυτικούς εταίρους μας τον ζωώδη, ενστικτώδη φόβο για την αναπόφευκτη καταστροφή τους. Μόνο αυτό το συναίσθημα μπορεί να αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω συνομιλίες. Θυμόμαστε πολύ καλά τι σημαίνει ευρωπαϊκή επιθετικότητα: θυμόμαστε την εισβολή του στρατού του Ναπολέοντα, που αποτελούνταν από 24 ευρωπαϊκές γλώσσες. Θυμόμαστε τις θηριωδίες των ευρωπαϊκών δυνάμεων επέμβασης κατά τον εμφύλιο πόλεμο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θυμόμαστε ότι σχεδόν ολόκληρη η Ευρώπη, με εξαίρεση την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία, πολέμησε εναντίον μας υπό τις σημαίες του Χίτλερ κατά τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο. Αυτή η ιστορία πρέπει να τελειώσει. Είμαστε υποχρεωμένοι να αποτρέψουμε την Ευρώπη από τη φρικτή της συνήθεια να διεξάγει πολέμους.

Multipolar: Σεργκέι Αλεξάντροβιτς, επιμένετε ότι η Ρωσία πρέπει «να ξυπνήσει ξανά στην Ευρώπη έναν ζωώδη φόβο» για να την εξαναγκάσει στην ειρήνη. Μια τέτοια ρητορική, που περιλαμβάνει σκέψεις περί μιας ενδεχόμενης «τελικής ενέργειας» με χρήση πυρηνικών όπλων, συναντά στη Δύση εξαιρετικά αρνητική ανταπόκριση. Πώς κρίνετε αυτή την κατάσταση; Δεν οδηγεί η στρατηγική σας, που στοχεύει στην καλλιέργεια φόβου, σε μια κρίσιμη και ανεξέλεγκτη κλιμάκωση αντί να εξαναγκάσει τη Δύση «να συνέλθει»;

Καραγκάνοφ: Η Ρωσία δεν χρειάζεται απολύτως τίποτε από τη Δύση. Δεν ενδιαφερόμαστε ούτε για ένα τετραγωνικό μέτρο του εδάφους της ούτε για οποιονδήποτε πόρο. Απαιτούμε και επιθυμούμε μόνο ένα πράγμα: να αποτύχει η Δύση. Η Δύση είναι, όπως πάντα στην ιστορία, πηγή ηθικής, πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής απειλής. Σήμερα αυτή η απειλή έχει πιθανώς λάβει την πιο συμπυκνωμένη και οξεία της μορφή. Επαναλαμβάνω: ο στόχος μου είναι να αποσπάσω πλήρως τη Ρωσία από αυτή τη δυτική λοιμική – είτε στρατιωτικά είτε πολιτικά είτε ηθικά.

Multipolar: Πότε και πώς θεωρείτε ότι θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; Πώς βλέπετε τον τελικό στόχο της Ρωσίας σ’ αυτόν τον πόλεμο;

Καραγκάνοφ: Ένα τμήμα της περιοχής που παλαιότερα λεγόταν Ουκρανία θα γίνει μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στο εναπομείναν έδαφος πρέπει να δημιουργηθεί μια απολύτως αποναζιστικοποιημένη, αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη. Ο έλεγχος αυτής της ζώνης απαιτεί ένα ουδέτερο ειρηνευτικό σώμα· για τον σκοπό αυτό έχει νόημα να επιστρατευθούν αποκλειστικά δυνάμεις από ασιατικές ή αφρικανικές χώρες. Βασική προϋπόθεση: ευρωπαϊκές δυνάμεις αποκλείονται κατηγορηματικά, καθώς η παρουσία τους συνιστά άμεση απειλή και αναπόφευκτα θα οδηγήσει στη συνέχιση της σύγκρουσης. Αυτή η ζώνη πρέπει να είναι απαλλαγμένη από βαρέα όπλα. Επιπλέον, είναι αναγκαία μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, ώστε να μην μπορούν να εκτοξεύονται από εκεί drones. Στόχος μας είναι να εξαλείψουμε την υστερία γύρω από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και να δημιουργήσουμε ένα «μαξιλάρι» ανάμεσα στη ανερχόμενη Ρωσία και την αποσυντιθέμενη Ευρώπη. Πρέπει να εξαλείψουμε τα αίτια αυτού του πολέμου. Αυτό σημαίνει ότι η υστερία γύρω από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ πρέπει να σταματήσει. Δεν απαιτώ την άμεση διάλυση του ΝΑΤΟ – αν και ελπίζω ότι αυτό θα προκύψει από μόνο του. Τελικά, ένα μικρό τμήμα της Ουκρανίας θα γίνει μέρος της Ρωσίας, ενώ το υπόλοιπο θα λειτουργεί ως ζώνη-«μαξιλάρι» – ως μια νεκρή ζώνη που θα διαχωρίζει στρατηγικά την ανερχόμενη Ρωσία από την εμπόλεμη και αναπόφευκτα αποσυντιθέμενη Ευρώπη.

Multipolar: Μιλάτε συχνά για τη Ρωσία ως έναν ιδιαίτερο, «θεοφοβούμενο» πολιτισμό, του οποίου αποστολή είναι να προστατεύει τις αληθινές αξίες από τον «δυτικό καταναλωτικό πολιτισμό». Αν όμως ακολουθήσουμε τη λογική της πολιτισμικής εξέλιξης, δεν έχει ήδη χαθεί η πνευματική και ηθική διάσταση του αγώνα όταν πρέπει να γίνει χρήση στρατιωτικής βίας;

Καραγκάνοφ: Διακηρύσσουμε ότι το πνεύμα, η τιμή και η συνείδηση πρέπει να είναι οι ύψιστες και αμετάβλητες αξίες της κοινωνίας μας. Όσο για τη χρήση βίας, αυτή είναι αναμφίβολα αναγκαία σε ορισμένες περιπτώσεις. Όταν έχουμε να κάνουμε με ένα δημιούργημα του Σατανά, οφείλουμε να πολεμήσουμε τον Σατανά. Και η σημερινή Ευρώπη, με τη σημερινή της μορφή, είναι ένα δημιούργημα του Σατανά, και πρόκειται για έναν ιερό πόλεμο.

Multipolar: Καλείτε σε ενίσχυση του ευρασιατικού προσανατολισμού της Ρωσίας και χαρακτηρίζετε τον ευρωκεντρισμό πολλών Ρώσων ως «οπισθοδρομικό». Τι σημαίνει αυτό συγκεκριμένα για την πολιτισμική, οικονομική και πολιτική ταυτότητα της Ρωσίας στο μέλλον;

Καραγκάνοφ: Κοιτάζουμε προς το μέλλον, ξεκινώντας από την αληθινή μας φύση: η Ρωσία είναι μια ευρασιατική χώρα. Το «ευρωπαϊκό μας ταξίδι», που διήρκεσε τρεις αιώνες, ήταν υπερβολικά μακρύ· θα έπρεπε να είχε λήξει ήδη στη στροφή από τον 19ο στον 20ό αιώνα. Η πνευματική μας κληρονομιά ήρθε από τον Νότο: από εκεί προήλθαν ο χριστιανισμός, το ισλάμ, ο ιουδαϊσμός και ο βουδισμός. Η πολιτική μας κουλτούρα διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη Μεγάλη Μογγολική Αυτοκρατορία – τη Χρυσή Ορδή. Ο Πέτρος ο Α΄, που ήθελε να ξεπεράσει την καθυστέρηση της μογγολικής περιόδου, μας έφερε από την Ευρώπη την στρατιωτική τεχνολογία και την επιστήμη. Διαφυλάσσουμε αυτά τα ευρωπαϊκά επιτεύγματα μέσα μας και σε καμία περίπτωση δεν θα γίνουμε αντευρωπαίοι. Αντιθέτως, θα γίνουμε οι αληθινοί Ευρωπαίοι, καθώς η σημερινή Ευρώπη απορρίπτει όλες τις θεμελιώδεις αξίες που κάποτε την έκαναν πρωτοπόρο του ανθρώπινου πολιτισμού. Έτσι, εμείς διατηρούμε αυτό που εκείνοι απορρίπτουν.

Multipolar: Προτείνετε μια μαζική ανάπτυξη της Σιβηρίας και τονίζετε την ανάγκη να εγκατασταθούν στην περιοχή εκατομμύρια άνθρωποι. Πόσο ρεαλιστικό είναι, δεδομένων των δημογραφικών προκλήσεων της Ρωσίας, να αυξηθεί ο πληθυσμός σ’ αυτή την περιοχή στον απαιτούμενο βαθμό;

Καραγκάνοφ: Εκπονούμε σοβαρά και εκτεταμένα προγράμματα, στα οποία συμμετέχουν χιλιάδες άνθρωποι. Δεν χρειάζεται να εξισώσουμε τα δημογραφικά ή οικονομικά μεγέθη της Σιβηρίας με εκείνα του ευρωπαϊκού τμήματος της Ρωσίας, γιατί οι Σιβηριανοί είναι κατά μέσο όρο πιο αποτελεσματικοί. Επιπλέον, σήμερα υπάρχουν υπερσύγχρονες τεχνολογίες. Η κύρια αποστολή μας, στην οποία εργαζόμαστε, είναι να κάνουμε τη Σιβηρία σύγχρονη, ενδιαφέρουσα και ελκυστική. Η Σιβηρία δεν είναι στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων ούτε καθυστερημένη περιοχή, αλλά η χώρα του μέλλοντος. Είναι υπέροχη. Ταξιδεύω τακτικά εκεί και κάθε φορά επιστρέφω με ένα καθηλωτικό αίσθημα πληρότητας. Το μέλλον βρίσκεται ακριβώς εκεί. Η Σιβηρία συνορεύει με τις περιοχές του μέλλοντος, δηλαδή με την Ασία. Ο στρατηγικός μας προσανατολισμός δεν είναι μόνο προς Ανατολάς, αλλά και προς Νότον. Χάρη στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα – τεράστια ενεργειακά αποθέματα, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και νερό – η Σιβηρία μπορεί και πρέπει να γίνει ο «σιτοβολώνας της Ασίας». Θα αξιοποιήσουμε αυτό το δυναμικό προς όφελος της Ρωσίας και προς όφελος ολόκληρης της ευρασιατικής ανθρωπότητας.

Multipolar: Προειδοποιείτε να μην επαναληφθεί, μετά το τέλος του πολέμου, το ίδιο λάθος που έγινε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν τα κονδύλια ανοικοδόμησης κατευθύνθηκαν δυσανάλογα προς την Ουκρανία. Γιατί έχετε αυτή τη γνώμη και προς ποια κατεύθυνση θα πρέπει, αντίθετα, να διοχετευθούν κατά προτεραιότητα οι ρωσικοί πόροι;

Καραγκάνοφ: Φυσικά είμαστε υποχρεωμένοι να αποκαταστήσουμε τις συνθήκες διαβίωσης – συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, της παροχής φυσικού αερίου και άλλων υποδομών – για όσους παραμείνουν στο έδαφος της πρώην Ουκρανίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις περιοχές που ανήκουν και θα ανήκουν στη Ρωσική Ομοσπονδία. Αυτές οι νέες περιοχές πρέπει να εξελιχθούν σε σημαντικά αγροτικά κέντρα, που θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη ολόκληρης της χώρας. Δεδομένου όμως του εξαιρετικά ζοφερού μέλλοντος της Ευρώπης συνολικά, η Ουκρανία δεν αποτελεί για μας μια μεγάλη χώρα του μέλλοντος. Οφείλουμε να επικεντρώσουμε τις στρατηγικές μας επενδύσεις και τα σχέδιά μας σε περιοχές με πολύ μεγαλύτερες προοπτικές – πρωτίστως στη Σιβηρία και στα Ουράλια.

Multipolar: Κατά τη διαμονή μου στη Μόσχα άκουσα από ορισμένους ότι οι άνθρωποι στη Ρωσία, λόγω των ιστορικών και πολιτισμικών τους εμπειριών, εξακολουθούν να τείνουν περισσότερο προς τη Δύση παρά προς την Ανατολή. Πώς θέλετε, δεδομένης αυτής της πολιτισμικής πεποίθησης, να ξεπεράσετε τον σκεπτικισμό και να πείσετε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας – ιδιαίτερα στο ευρωπαϊκό τμήμα της Ρωσίας – ότι ο στρατηγικός προσανατολισμός προς Ανατολάς, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων στη Σιβηρία, είναι πράγματι η σημαντικότερη και μοναδική εναλλακτική για το μέλλον της χώρας;

Καραγκάνοφ: Η Σιβηρία αποτελεί τη συμπύκνωση του καλύτερου που έχει να προσφέρει η Ρωσία. Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε ξεκάθαρα: δεν «πηγαίνουμε στην Κίνα», πηγαίνουμε προς τον ίδιο μας τον εαυτό – προς την καλύτερη, συμπυκνωμένη ουσία μας. Η Σιβηρία είναι η πεμπτουσία του ρωσικού χαρακτήρα. Όπως είπε ένας συνάδελφός μου, η Σιβηρία είναι το φυτώριο για ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει η Ρωσία: ανοιχτότητα, ενέργεια, επιχειρηματικό πνεύμα και υγιή συλλογικότητα. Γι’ αυτό ακριβώς δεν «αναπροσανατολιζόμαστε», αλλά απλώς επιστρέφουμε στον εαυτό μας. Η Κίνα αποτελεί έναν υπέροχο και πολύ ενδιαφέροντα πολιτισμό, αλλά δεν μας είναι οικείος. Ταυτόχρονα δεν είναι και επικίνδυνος για μας. Θα συνεργαστούμε ενεργά με την Κίνα, θα διατηρήσουμε φιλικές σχέσεις και θα μελετήσουμε τον πολιτισμό της, αλλά ποτέ δεν θα γίνουμε Κινέζοι. Οι ίδιοι οι Κινέζοι, παρεμπιπτόντως, δεν το απαιτούν αυτό από εμάς. Αντιθέτως, ο δυτικός πολιτισμός, στη σημερινή εκφυλισμένη του μορφή, εμποτισμένη με μετα-ανθρώπινες αξίες, έχει αποδειχθεί επικίνδυνος. Οι Δυτικοευρωπαίοι πάντα ήθελαν να μας κάνουν «Δυτικοευρωπαίους», αλλά αυτό αντιβαίνει στην ουσία της Ρωσίας και μας ταπεινώνει. Δεν μπορούμε και δεν επιτρέπεται να γίνουμε Δυτικοευρωπαίοι. Ο δρόμος μας είναι να είμαστε εμείς οι ίδιοι.

Η συντάκτρια του Multipolar Δρ. Éva Péli σε συνομιλία με τον Καραγκάνοφ στις 30 Οκτωβρίου στη Μόσχα | Φωτογραφία: Tilo Gräser

Multipolar: Σύμφωνα με τη θέση σας, η Ρωσία στο μέλλον θα πρέπει να είναι πιο δημοκρατική από πολλές σύγχρονες δυτικές χώρες. Τι ακριβώς εννοείτε μ’ αυτό; Πώς περιγράφετε το ειδικό ρωσικό μοντέλο της μελλοντικής κοινωνίας, που υποτίθεται ότι θα διαφέρει από το δυτικό, φιλελεύθερο μοντέλο;

Καραγκάνοφ: Έχετε παρερμηνεύσει όσα είπα. Δεν είχα σκοπό να κάνω τη Ρωσία πιο δημοκρατική. Πολύ περισσότερο που έχω επανειλημμένα εξηγήσει στα κείμενά μου ότι η δημοκρατία είναι η χειρότερη μορφή διακυβέρνησης πολύπλοκων κοινωνιών – μόνο η αιματηρή δικτατορία την ξεπερνά προς το χειρότερο. Η ιστορία αποδεικνύει ότι οι δημοκρατίες πάντα κατέρρεαν και θα συνεχίσουν να καταρρέουν. Δεν χρειαζόμαστε δημοκρατία στη σημερινή ευρωπαϊκή της μορφή – είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Η ιστορία βρίθει από τέτοια παραδείγματα: σκεφτείτε την κατάρρευση των ελληνικών δημοκρατιών, τη μετατροπή της ρωμαϊκής δημοκρατίας σε αυτοκρατορία, τη μετάβαση των ιταλικών δημοκρατιών σε μοναρχίες, την κατάρρευση των δημοκρατιών του Πσκοφ και του Νόβγκοροντ. Ολόκληρη η λεγόμενη «δημοκρατική» Ευρώπη παραδόθηκε κάποτε αμαχητί στον Ναπολέοντα και στάθηκε κάτω από τις σημαίες του. Αντί γι’ αυτό, χρειαζόμαστε μια αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση και αυτό που εγώ αποκαλώ «δημοκρατία της ηγεσίας». Ουσιαστικά πρόκειται για μια κλασική αριστοκρατική δημοκρατία στο ανώτατο επίπεδο, συμπληρωμένη από μια ισχυρή δημοκρατία στη βάση, εκεί όπου οι άνθρωποι μπορούν να ρυθμίζουν μόνοι τους τις τοπικές τους υποθέσεις. Αλλά σε καμία περίπτωση μια ευρωπαϊκή δημοκρατία. Επαναλαμβάνω: η δημοκρατία είναι η χειρότερη μορφή διακυβέρνησης, πλην της αιματηρής δικτατορίας. Δεν θέλω τη δημοκρατία για τη Ρωσία.

Multipolar: Σεργκέι Αλεξάντροβιτς, οι δηλώσεις σας για το τέλος της ευρωπαϊκής τάξης και την αναγκαιότητα ενός «ζωώδους φόβου» είναι εξαιρετικά ριζοσπαστικές. Πώς αντιδράτε στο γεγονός ότι αυτές οι ιδέες στη Γερμανία συχνά αγνοούνται πλήρως ή απορρίπτονται ως απαράδεκτη ρητορική; Πιστεύετε ότι το μήνυμά σας φτάνει καθόλου στο δυτικό κοινό;

Καραγκάνοφ: Το ότι οι δυτικοί μας γείτονες, ανάμεσά τους και η Γερμανία, κλείνουν τα μάτια στην αλήθεια είναι ένα φριχτό σημάδι: προετοιμάζονται για πόλεμο. Οι πράξεις τους δεν αποτελούν μόνο ένδειξη αδυναμίας, αλλά και άμεση προετοιμασία για πόλεμο. Γι’ αυτό καλώ την ηγεσία μας να προετοιμαστεί πλήρως για πόλεμο και για την καταστροφή της Ευρώπης, η οποία επέλεξε εκ νέου αυτόν τον δρόμο. Αν τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης και το κατεστημένο θέλουν για άλλη μια φορά να οδηγήσουν σε πόλεμο, τότε σας εγγυώμαι: δεν θα υπάρχει πια Γερμανία, ποτέ. Ως χώρα θα πάψει να υπάρχει. Η Γερμανία έχει ήδη προκαλέσει ανυπολόγιστη ζημιά στην Ευρώπη, στην ανθρωπότητα και στον εαυτό της. Αν επιδιώκει, όπως φαίνεται σήμερα, για άλλη μια φορά την αντεκδίκηση, θα συνεχίσω να δηλώνω δημόσια: η Γερμανία πρέπει να καταστραφεί.

Multipolar: Πώς αξιολογείτε εν συντομία τις αμερικανορωσικές σχέσεις;

Καραγκάνοφ: Θα συνεχίσουμε να ελισσόμαστε και να παίζουμε, ενώ οι προσπάθειες των Αμερικανών να υπονομεύσουν τη Ρωσία θα αποτύχουν. Αυτό οφείλεται στον τεράστιο αριθμό στρατηγικών λαθών που έχουν διαπράξει. Ξεχωρίζω τρία αποφασιστικά λάθη. Πρώτο και σημαντικότερο: την απόρριψη της επιθυμίας της ρωσικής ελίτ, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, να ενταχθεί στη Δύση. Τότε είχα μείνει έκπληκτος από αυτή την ασύλληπτη βλακεία. Δεύτερο: τη στήριξη της ανάπτυξης της Κίνας – την οποία κίνησαν οι Αμερικανοί, επειδή οι Ευρωπαίοι «φίλοι» τους εκείνη τη στιγμή είχαν ήδη χάσει κάθε στρατηγική σκέψη – με την αφελή ελπίδα ότι θα γινόταν δημοκρατική και θα προσαρμοζόταν στην αμερικανική πολιτική. Αυτό ήταν καθαρή ηλιθιότητα. Τρίτο, φανταστικό λάθος: με την κοντόφθαλμη πολιτική τους έκαναν τη Ρωσία και την Κίνα ένα ανίκητο δίδυμο. Μαζί είμαστε πολύ ισχυρότεροι από ολόκληρη τη Δύση. Δεν θέλουμε πόλεμο, αλλά αν, ο Θεός να φυλάξει, η Δύση αποφασίσει γι’ αυτόν, θα νικήσουμε.

Multipolar: Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τη Δύση, χρησιμοποιούνταν, πέρα από τις επίσημες διαπραγματεύσεις, συχνά άτυποι ή «μυστικοί» δίαυλοι επικοινωνίας για την αποτροπή κρίσεων. Πιστεύετε ότι σήμερα, στην τρέχουσα αντιπαράθεση, υπάρχει ένας τέτοιος άτυπος, εμπιστευτικός δίαυλος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης ή ότι είναι επείγον να δημιουργηθεί, για να ελεγχθεί ο κίνδυνος κλιμάκωσης;

Καραγκάνοφ: Πράγματι, αυτή τη στιγμή υπάρχουν ελάχιστοι τέτοιοι άτυποι δίαυλοι. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τέτοιους διαύλους με τους Ευρωπαίους, αλλά αυτό είναι στην ουσία μάταιο. Παλαιότερα είχαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενδιαφέροντες και ευφυείς συνομιλητές. Η σημερινή ευρωπαϊκή ελίτ, όμως, έχει παρακμάσει σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην υπάρχει πια κανείς με τον οποίο να μπορεί να διεξαχθεί ένας ουσιαστικός διάλογος. Με τους Αμερικανούς ο διάλογος διατηρείται σε διάφορα επίπεδα, αν και αυτό είναι αρκετά δύσκολο.

Multipolar: Στο φόντο της αυξανόμενης διάστασης με την κυρίαρχη πολιτική των Βρυξελλών, παρατηρούνται στην Κεντρική Ευρώπη – ιδίως στην Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία – τάσεις διαμόρφωσης μιας εναλλακτικής ατζέντας. Πώς εκτιμάτε την πιθανότητα και τις προοπτικές αυτών των χωρών να οργανώσουν και να ηγηθούν, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενός επιδραστικού μπλοκ που θα μπορούσε να σταθεί απέναντι στο «κυρίαρχο ρεύμα» της πολιτικής της Ε.Ε.;

Καραγκάνοφ: Πιστεύω ότι, αν καταφέρουμε να αποφύγουμε έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο η Ευρώπη αυτή τη στιγμή ωθεί ενεργά, τα περισσότερα κράτη της Κεντρικής, Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης θα ενωθούν και θα προσχωρήσουν, ως ευρωπαϊκό τμήμα, στη Μεγάλη Ευρασία. Εμείς φυσικά θα χαιρετίσουμε αυτή τη διαδικασία. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι Ούγγροι συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους Ευρασιάτες. Οι ιστορικές τους ρίζες και η νομαδική τους κληρονομιά τους καθιστούν, μαζί με τους απογόνους της Μογγολικής Αυτοκρατορίας, φυσικούς ιδρυτές της Μεγάλης Ευρασίας.

Multipolar: Αλλά η Ουγγαρία και η Τσεχία θα παραμείνουν, κατά πάσα πιθανότητα, μέλη του ΝΑΤΟ.

Καραγκάνοφ: Ας περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί σε πέντε έως δέκα χρόνια. Μέσα σ’ αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα η κατάσταση θα αλλάξει ριζικά: η Ευρώπη είτε θα διαλυθεί είτε θα εμπλακεί σε έναν μεγάλο πόλεμο. Ελπίζω ειλικρινά να μπορέσουμε να αποφύγουμε έναν μεγάλο πόλεμο. Αν όμως υπάρξει ένας μεγάλος πόλεμος, η Ευρώπη απλώς θα πάψει να υπάρχει. Το πιθανότερο είναι ότι η Ευρώπη θα ακολουθήσει τον δρόμο της διάλυσης.

Multipolar: Ένας μεγάλος πόλεμος – αυτό σημαίνει πυρηνικός πόλεμος.

Καραγκάνοφ: Ναι. Ένας μεγάλος πόλεμος δεν μπορεί να μην είναι πυρηνικός. Η ιδέα ότι μια εκτεταμένη σύγκρουση στην Ευρώπη θα μπορούσε να παραμείνει συμβατική είναι, συγχωρήστε με, ηλίθια. Τι σημαίνει ένας πυρηνικός πόλεμος στην Ευρώπη; Σημαίνει ότι τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη θα μετατραπούν σε έρημο. Θα πάψουν απλώς να υπάρχουν. Δεν χωράει ούτε στον στοιχειώδη κοινό νου το τι προκαλούν εκείνοι που μιλούν για πόλεμο εναντίον της πυρηνικής δύναμης Ρωσίας. Καταδικάζουν τους ίδιους τους λαούς τους σε αφανισμό. Δυστυχώς, η ευρωπαϊκή ηγεσία έχει χάσει όχι μόνο την ιστορική της συνείδηση, αλλά και το στοιχειώδες, φυσικό αίσθημα του φόβου.»

Σχετικά με τον Σεργκέι Καραγκάνοφ:

«Ο Σεργκέι Καραγκάνοφ, γεννημένος το 1952, γιος μελετητή της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου, σπούδασε οικονομικά στη Μόσχα και αναγορεύθηκε διδάκτορας το 1978 με διατριβή για τη «σημασία των πολυεθνικών επιχειρήσεων στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ». Από το 1988 έως το 2010 εργάστηκε στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Ακαδημίας Επιστημών και από το 2006 είναι κοσμήτορας της Σχολής Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Υποθέσεων στην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών της Μόσχας. Διηύθυνε, επιπλέον, τη δεξαμενή σκέψης «Συμβούλιο Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής», όπου εξακολουθεί να κατέχει τη θέση του επίτιμου προέδρου, και είναι μέλος των επιστημονικών συμβουλευτικών οργάνων του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών καθώς και του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Το 2003 ο Καραγκάνοφ, μαζί με τους Richard Perle, Joseph Nye, Romano Prodi και Jean-Claude Trichet, συμμετείχε στο ετήσιο συνέδριο της Alfred Herrhausen Gesellschaft für internationalen Dialog στο Βερολίνο. Θέμα τότε: «Ψάχνοντας με πάθος για την Ευρώπη». Εκεί, απευθυνόμενος στον Perle, δήλωσε: «Από την εποχή του Μπρέζνιεφ είμαι υπέρ της Ευρώπης. Στήριξα επίσης την πολιτική του Πούτιν που έδινε προτεραιότητα στην Ευρώπη. Τώρα βλέπω τις ελπίδες μου διαψευσμένες. Είχαμε αρχίσει, ιδίως στην εξωτερική και αμυντική πολιτική, να συνεργαζόμαστε πολύ στενότερα με τους Ευρωπαίους, διαπιστώσαμε όμως στη συνέχεια μια κραυγαλέα έλλειψη ουσίας. (…) Αγαπητοί Ευρωπαίοι, επανεξετάστε, παρακαλώ, το παράδειγμά σας στην εξωτερική και αμυντική πολιτική και αναγνωρίστε ότι πρέπει να συνάψετε συμμαχίες με τη Ρωσία, την Κίνα και παρόμοιες χώρες, όχι όμως με τις ΗΠΑ. Θέστε υπό δοκιμασία τη σχέση σας με τους Αμερικανούς».

Πηγή: Multipolar-magazin, ανεξάρτητο διαδικτυακό γερμανικό περιοδικό.
Η μετάφραση έγινε από την κ. Αγαθοκλή Αζέλη.