Ενημέρωση για την ευλογιά των αιγοπροβάτων

Posted on by tlp

Η ανάρτηση περιλαμβάνει:

  1. Το βίντεο “What you need to know about sheep pox and goat pox” που παρήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον Έλεγχο του Αφθώδους Πυρετού (EuFMD) με σκοπό την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ευλογιά των αιγοπροβάτων
  2. Άρθρο του Paul Gibbs της Κτηνιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου της Φλόριντα με τίτλο: “Sheeppox and Goatpox” (Ευλογιά των Προβάτων και των Αιγών)
  3. Άρθρο από ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο: “Sheep pox and Goat pox” (Ευλογιά των Προβάτων και των Αιγών)

1. What you need to know about sheep pox and goat pox

Ένα ενημερωτικό Βίντεο για την Ευλογιά των Προβάτων και των Αιγών. Είναι με κινούμενα σχέδια στην αγγλική γλώσσα, αλλά μπορείτε να βάλετε ελληνικούς υπότιτλους.

Food and Agriculture Organization of the United Nations

Έχει παραχθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον Έλεγχο του Αφθώδους Πυρετού (EuFMD) , πριν από ένα έτος, με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με την ευλογιά των προβάτων (SPP) και των αιγών (GTP).
Το βίντεο περιγράφει τα κύρια κλινικά συμπτώματα, τις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση υποψίας ή εμφάνισης της νόσου, καθώς και γενικές πληροφορίες σχετικά με την επιδημιολογία και τη διαχείρισή της.
Η ευλογιά των προβάτων και των αιγών είναι ιδιαίτερα μεταδοτικά, υποχρεωτικώς δηλούμενα νοσήματα των μικρών μηρυκαστικών, τα οποία ανήκουν στην ομάδα των ευλογιοϊών (pox-diseases) και χαρακτηρίζονται από υψηλά ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Μπορεί να προκαλέσει σημαντικές απώλειες στην παραγωγή, επηρεάζοντας δυσμενώς τη γαλακτοπαραγωγή, την ποιότητα των δερμάτων και του μαλλιού, καθώς και το εμπόριο ζώων και προϊόντων ζωικής προέλευσης.

 

2. Sheeppox and Goatpox – Ευλογιά των Προβάτων και των Αιγών

Συντάκτης: Paul Gibbs, BVSc, PhD, FRCVS
Τμήμα Λοιμωδών Νοσημάτων και Ανοσολογίας, Κτηνιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο της Φλόριντα
Ανασκόπηση/Αναθεώρηση: Φεβρουάριος 2021 | Τροποποίηση: Σεπτέμβριος 2024

Εισαγωγή

Η ευλογιά των προβάτων και η ευλογιά των αιγών αποτελούν σοβαρά, συχνά θανατηφόρα νοσήματα, τα οποία χαρακτηρίζονται από εκτεταμένες δερματικές βλάβες. Οι νόσοι αυτές εντοπίζονται κυρίως σε περιοχές της νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας.
Οι ιοί που τις προκαλούν, γνωστοί ως καπριπόξιοι ιοί (Capripoxviruses), είναι στενά συγγενείς τόσο αντιγονικά όσο και φυσικοχημικά, και παρουσιάζουν συγγένεια με τον ιό της οζώδους δερματίτιδας των βοοειδών.
Αναφορές σχετικά με τη φυσική ευαισθησία των προβάτων στον ιό της ευλογιάς των αιγών και αντιστρόφως είναι αντικρουόμενες, αν και ορισμένα στελέχη φαίνεται να είναι ικανό να μολύνουν και τα δύο είδη.

Επώαση και Κλινική Εικόνα

Η περίοδος επώασης της ευλογιάς των προβάτων είναι 4–8 ημέρες, ενώ της ευλογιάς των αιγών 5–14 ημέρες. Η κλινική εικόνα είναι παρόμοια στα δύο νοσήματα, αλλά γενικά λιγότερο σοβαρή στις αίγες.
Τα βασικά κλινικά ευρήματα περιλαμβάνουν:

  • Πυρετό και μεταβλητού βαθμού συστηματική διαταραχή
  • Οίδημα των βλεφάρων
  • Βλεννοπυώδεις εκκρίσεις που σχηματίζουν εφελκίδες στα ρουθούνια

Οι δερματικές αλλοιώσεις είναι εκτεταμένες και πιο εμφανείς στο ρύγχος, στα αυτιά και σε περιοχές χωρίς μαλλί ή μακριές τρίχες. Η ψηλάφηση μπορεί να αποκαλύψει βλάβες που δεν είναι εμφανείς οπτικά.
Οι αλλοιώσεις ξεκινούν ως ερυθηματώδεις περιοχές, εξελισσόμενες ταχέως σε υπερυψωμένες, κυκλικές πλάκες με συμφορημένα όρια, λόγω τοπικής φλεγμονής, οιδήματος και υπερπλασίας του επιθηλίου.

Παθολογοανατομικά Ευρήματα

Αν και ιστολογικά ανευρίσκονται μικροφυσαλίδες, φυσαλίδες ή φλύκταινες δεν είναι εμφανείς κλινικά. Στο στάδιο αυτό, ο ιός είναι άφθονος στις δερματικές βλάβες.
Κατά την υποχώρηση των αλλοιώσεων, παρατηρείται νέκρωση του χορίου και σχηματισμός σκούρων, σκληρών εφελκίδων, οι οποίες διαχωρίζονται καθαρά από το υγιές δέρμα. Η αναγέννηση του επιθηλίου κάτω από τις εφελκίδες διαρκεί αρκετές εβδομάδες.
Μετά την απομάκρυνση των εφελκίδων, παραμένει ουλή σε σχήμα αστεριού, χωρίς τρίχες ή μαλλί. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να αναπτυχθούν αλλοιώσεις στους πνεύμονες. Σε ορισμένα πρόβατα ή συγκεκριμένες φυλές, η νόσος ενδέχεται να είναι ήπια ή υποκλινική.

Μετάδοση

Η μετάδοση μπορεί να γίνει:

  • Αερογενώς (μέσω σταγονιδίων),
  • Με άμεση επαφή με τις βλάβες, ή
  • Μηχανικά μέσω δήγματος εντόμων.

Διαφορική Διάγνωση

Η νόσος και στα δύο είδη πρέπει να διαφοροποιείται από την ηπιότερη λοίμωξη, το μεταδοτικό έκθυμα (orf), το οποίο προκαλεί κυρίως φολιδωτές, πολλαπλασιαστικές αλλοιώσεις γύρω από το στόμα.

Ανοσία και Εμβολιασμός

Η λοίμωξη προκαλεί πλήρη και διαρκή ανοσία.
Τα εμβόλια με ζώντα, εξασθενημένο ιό παρέχουν μακροχρόνια προστασία, σε σύγκριση με τα εμβόλια ανενεργού ιού, τα οποία παρέχουν βραχύτερη διάρκεια ανοσίας.

Πηγή: MSD MANUAL Veterinary Manual

 

3. Sheep pox and Goat pox – Ευλογιά των Προβάτων και των Αιγών

Ορισμός

Η ευλογιά των προβάτων και η ευλογιά των αιγών είναι ιογενή νοσήματα των προβάτων και των αιγών, τα οποία χαρακτηρίζονται από πυρετό, γενικευμένες βλατίδες ή οζίδια, σπανίως φυσαλίδες, καθώς και εσωτερικές αλλοιώσεις (ιδίως στους πνεύμονες) που συχνά οδηγούν σε θάνατο.
Και οι δύο νόσοι προκαλούνται από στελέχη του καπριποξιού ιού (Capripoxvirus), όλα τα οποία μπορούν να μολύνουν τόσο πρόβατα όσο και αίγες.
Οι ιοί Sheeppox virus (SPPV) και Goatpox virus (GTPV) αποτελούν τους αιτιολογικούς παράγοντες των αντίστοιχων νοσημάτων και, μαζί με τον ιό της οζώδους δερματίτιδας των βοοειδών (Lumpy Skin Disease Virus), ανήκουν στο γένος Capripoxvirus της οικογένειας Poxviridae.
Ο ιός παραμένει ζωτικός στο μαλλί για έως 2 μήνες και σε μολυσμένους χώρους για έως 6 μήνες.
Τα νοσήματα αυτά προκαλούν σημαντικές οικονομικές απώλειες, λόγω:

  • μείωσης της παραγωγής γάλακτος,
  • υποβάθμισης της ποιότητας του δέρματος και του μαλλιού, και
  • επιβολής περιορισμών στο εμπόριο.

Νομοθετική και Διεθνής Κατάταξη

Η ασθένεια κατατάσσεται ως «Κατηγορία Α» σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/429 – Animal Health Law (AHL), και δεν ενδημεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που απαιτεί άμεσα μέτρα εκρίζωσης με την πρώτη ανίχνευση.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (WOAH, πρώην OIE), η ευλογιά των προβάτων και των αιγών είναι αναγνωρισμένη και καταγεγραμμένη νόσος.

Μετάδοση

Η κύρια οδός μετάδοσης είναι η αερογενής, μέσω εισπνοής σταγονιδίων από ζώα που παρουσιάζουν έντονα κλινικά συμπτώματα, ιδίως εκείνα με ελκωμένες βλατίδες στις βλεννογόνους μεμβράνες.
Η λοίμωξη μπορεί επίσης να προκύψει μέσω:

  • τραυματισμένου δέρματος,
  • άλλων βλεννογόνων,
  • ή έμμεσης μετάδοσης μέσω αντικειμένων (fomites).

Η μηχανική μετάδοση από έντομα θεωρείται σπάνια.
Δεν υπάρχουν χρόνιοι φορείς ή ζώα που διατηρούν τη λοίμωξη σε λανθάνουσα μορφή.

Τρέχουσα Κατάσταση

Για επιδημιολογικές πληροφορίες, οι αναφορές συλλέγονται μέσω του Συστήματος Πληροφόρησης για τις Ζωικές Νόσους της ΕΕ (ADIS) — σχετικό υλικό είναι διαθέσιμο στη σελίδα “Notification System”.
Επιπλέον, η Επιτροπή για τα Φυτά, τα Ζώα, τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (PAFF) δημοσιεύει πρακτικά συνεδριάσεων και παρουσιάσεις σχετικά με την ευλογιά των προβάτων και αιγών στη σελίδα “Animal Health and Welfare Regulatory Committee”.

Μέτρα Πρόληψης και Ελέγχου

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2016/429 — γνωστός ως «Νόμος για την Υγεία των Ζώων» (Animal Health Law, AHL) — καθορίζει τους κανόνες για την πρόληψη και τον έλεγχο των ζωονόσων, δηλαδή των νοσημάτων που μεταδίδονται μεταξύ ζώων ή από τα ζώα στον άνθρωπο. Περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την ενημέρωση, την ετοιμότητα και τον έλεγχο των νοσημάτων.
Ο ίδιος Κανονισμός προβλέπει ότι, για τα νοσήματα “Κατηγορίας Α”, εφαρμόζονται ειδικοί κανόνες σχετικά με τα είδη ή τις ομάδες ζώων που ενέχουν υψηλό κίνδυνο διάδοσης συγκεκριμένων νοσημάτων, όπως αυτά απαριθμούνται στον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2018/1882.

Συναφείς Κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2020/2002 της 7ης Δεκεμβρίου 2020:

  • Καθορίζει τους κανόνες εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/429 όσον αφορά την κοινοποίηση και αναφορά νοσημάτων εντός της Ένωσης, τις διαδικασίες υποβολής και αναφοράς προγραμμάτων επιτήρησης και εκρίζωσης, καθώς και τις αιτήσεις αναγνώρισης καθεστώτος απαλλαγής από νόσο. Επίσης, θεσπίζει το ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα για τη διαχείριση αυτών των δεδομένων.
  • Εξουσιοδοτημένος Κανονισμός (ΕΕ) 2020/687 της 17ης Δεκεμβρίου 2019:
    Συμπληρώνει τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/429, καθορίζοντας κανόνες πρόληψης και ελέγχου για συγκεκριμένα καταχωρημένα νοσήματα (άρθρα 9(1)(α), (β) και (γ) του Κανονισμού 2016/429), καθώς και τις απαιτήσεις ενημέρωσης, ετοιμότητας και ελέγχου για τα εν λόγω νοσήματα.

Τα μέτρα ελέγχου που προβλέπονται από τον Κανονισμό αυτό εφαρμόζονται σε:

  • Ζώα και
  • Προϊόντα ζωικής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένων αναπαραγωγικού υλικού, υποπροϊόντων ζωικής προέλευσης και παραγώγων προϊόντων.
  • Εξουσιοδοτημένος Κανονισμός (ΕΕ) 2023/361:
    Θεσπίζει ειδικούς κανόνες που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη κατά τη χρήση εμβολιασμού για την πρόληψη ή τον έλεγχο της ευλογιάς των προβάτων και των αιγών. Παράλληλα, καθορίζει τις προϋποθέσεις μετακίνησης των εμβολιασμένων ζώων και των προϊόντων τους.

Ειδικά Μέτρα Ελέγχου

Σε απάντηση στην εξέλιξη της νόσου σε επηρεαζόμενες χώρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετεί συμπληρωματικά επείγοντα μέτρα.

Εκπαιδευτικό Υλικό BTSF για την Ευλογιά των Προβάτων και των Αιγών

Το πρόγραμμα Better Training for Safer Food (BTSF) αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποσκοπεί στην ενίσχυση της πρόληψης, ανίχνευσης και ελέγχου ζωονόσων, όπως η ευλογιά των προβάτων και των αιγών (SPGP).
Μέσω του BTSF, πραγματοποιείται εκπαίδευση κτηνιατρικών αξιωματούχων των κρατών μελών της ΕΕ και γειτονικών χωρών.
Παράδειγμα συνεδρίας:
SPGP – BTSF στη Βαλένθια, Ισπανία (30 Ιανουαρίου – 1 Φεβρουαρίου 2024)

Στήριξη της ΕΕ για Δραστηριότητες Επιτήρησης της SPGP

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει οικονομική στήριξη για την επιτήρηση και την έγκαιρη ανίχνευση ζωονόσων υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της ευλογιάς των προβάτων και των αιγών, μέσω:

  • των προγραμμάτων TADs (Transboundary Animal Diseases), που εφαρμόζονται σε Ελλάδα και Βουλγαρία, και
  • του προγράμματος T.H.R.A.C.E. (Trans-boundary High Risk Area Coordinated Epidemio-surveillance Programme), σε ισχύ από το 2013 σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Τουρκία, το οποίο συντονίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον Έλεγχο του Αφθώδους Πυρετού (EuFMD).

Τράπεζες Αντιγόνων, Εμβολίων και Διαγνωστικών Αντιδραστηρίων της ΕΕ

Οι τράπεζες αντιγόνων, εμβολίων και διαγνωστικών αντιδραστηρίων της ΕΕ διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην υποστήριξη των κρατών μελών (ή και τρίτων χωρών, όταν στόχος είναι η αποτροπή εισόδου της νόσου στην Ένωση) κατά τα αρχικά στάδια εκστρατείας εμβολιασμού έναντι νοσημάτων Κατηγορίας Α, όπως η ευλογιά των προβάτων και των αιγών.
Οι τράπεζες αυτές εξασφαλίζουν:

  • Διαθεσιμότητα και στρατηγική διαχείριση βιολογικών υλικών (αντιγόνων, εμβολίων, διαγνωστικών αντιδραστηρίων)
  • Ασφαλή αποθήκευση και αναπλήρωση των αποθεμάτων
  • Συμμόρφωση με αυστηρές απαιτήσεις βιοασφάλειας, βιοπροστασίας και βιοπεριορισμού

Οι σχετικοί κανονισμοί που διέπουν τη λειτουργία των τραπεζών είναι:

Οι κανονισμοί αυτοί καθορίζουν επίσης:

  • τους όρους πρόσβασης στις τράπεζες της Ένωσης και
  • τη σχέση τους με τις εθνικές τράπεζες αντιγόνων, εμβολίων και αντιδραστηρίων.

Επιστημονικές Γνωμοδοτήσεις της EFSA

Διαγνωστικές Μέθοδοι (SPGP Diagnostics)

Σχετικές πληροφορίες διατίθενται στον ιστότοπο του Εργαστηρίου Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EURL – SCIENSANO), το οποίο λειτουργεί ως Εργαστήριο Αναφοράς για τους Καπριπόξιους Ιούς.

Σχετικοί Σύνδεσμοι

Ευλογιά των προβάτων και των αιγών – Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων (WOAH)

 

Πηγή: food.ec.europa.eu Μπορείτε να επιλέξετε μετάφραση στην ελληνική γλώσσα.

 

 

Share: